WEST ZEEUWS-VLAAMS GREGORIAANS KOOR

Dankzij het Tweede Vaticaans Concilie (1962) deed het gebruik van de volkstaal definitief zijn intrede in de Rooms-Katholieke Kerk. Dat had verschillende gevolgen: het vertrouwde Latijn (ooit de volkstaal van Latium, Italië) verdween uit de eredienst, tal van dichters en componisten zorgden voor een ware lawine van eigentijdse liederen in de landstaal en het vele eeuwen oude “Gregoriaans” dreigde naar het achterplan te verdwijnen.

De oervorm van het “Gregoriaans” stamt uit de Joodse Synagoge en bereikte langs verschillende wegen Rome, waar de door de Christenen mee- en overgenomen gezangen in het Latijn werden overgezet. Paus Gregorius I de Grote (590-604) zou als eerste enige ordening in de kerkzang aangebracht hebben en daarmee is de benaming “Gregoriaans” verklaard.

Maar ook na Gregorius I de Grote zijn nog heel veel gezangen ontstaan. Monniken zongen de gezangen in hun kloosters en abdijen. In de grotere parochiekerken had men een “Cantor” (voorzanger) en er waren tal van zogenaamde Domkerken, waaraan een kapittel (groep kanunniken) verbonden was, dat zorg droeg voor het zingen van de kerkelijke getijden door de dag. Dat waren de Metten, Lauden, Tertsen, Sexten, Nonen, Vespers en Completen. Zo’n kapittel zorgde ook voor het opluisteren van de voornaamste erediensten. Zo kende de Onze Lieve Vrouwekerk in Aardenburg sedert 1296 een kapittel, naast de twee pastoors bestaande uit niet minder dan 36 kapelaans. Was er geen kapittel aan een hoofdkerk verbonden, dan bestond er wel een Koorgezelschap. Zangkoren, zoals die tot in onze tijd bestaan, zijn meestal omstreeks het begin van de 19e eeuw ontstaan.

Ook in West Zeeuws-Vlaanderen had elke parochie een mannenkoor, dat zich speciaal toelegde op het uitvoeren van de Gregoriaanse gezangen. Meestal was het hoofd van de school of een andere onderwijzer organist en/of dirigent van het parochiekoor. Het mannenkoor zong tijdens de hoogmis op zon- en feestdagen en ook tijdens het Lof op kerkelijke hoogtijdagen. Het zingen tijdens uitvaarten en huwelijksdiensten werd meestal overgelaten aan de organist en een handvol zangers dat zich daartoe vrij kon maken. In de praktijk meestal enkele middenstanders. Niet alle parochies hadden een even rijke “Gregoriaanse” traditie. Dat hing vaak af van de grootte van de parochie of de aanwezigheid van een deskundige leermeester cq. bepaalde tradities.

Toen dus het “Gregoriaans” na 1962 in West Zeeuws-Vlaanderen in verval dreigde te geraken, ontstond eind 1970 naar aanleiding van een bijzondere gebeurtenis het West Zeeuws-Vlaams Gregoriaans Koor onder impuls van o.a. Emiel Steijaert uit Slijkplaat en organist/dirigent Achiel Verschoore uit Breskens. Zangers uit verschillende parochies afkomstig, verzamelden zich in het nieuwe koor, dat voor het eerst zong in het parochiekerkje van de “Sterre der Zee” in Slijkplaat en vervolgens uitzwermde over de streek om diensten in de verschillende parochiekerken op te luisteren.

Organist/dirigent Achiel Verschoore overleed in de zomer van 1983 en na een interim van enkele maanden door Jan van Driel uit Terneuzen, traden in september 1983 Walter Dierick uit Aardenburg aan als dirigent en Anniek Taalman uit Schoondijke als organiste. Zij werd in 1992 opgevolgd door Willy van Limmen uit Philippine. Vanaf 2012 is Ronald van Quekelberge dirigent en werd het koor wisselend begeleid door de organisten Benny Lampo en Jan Scheele. Jan Scheele overleed in 2017. Vanaf 2015 zingt het koor hoofdzakelijk a capella met ondersteuning op het orgel door de dirigent, Ronald van Quekelberge.

In de jaren ’80 groeide het koor gestaag en telde op zeker moment 28 actieve leden. Jaren achtereen trok het koor door Belgisch Vlaanderen om in tal van kerken plechtigheden op te luisteren of koorconcerten te geven: Gent (Sint Baafs, Sint Michiels e.a.), Kortrijk, Zeebrugge, Damme, Oostkerke, Dudzele, Knokke, Duinbergen, Sijsele, Maldegem, Westkapelle en Middelburg in Vlaanderen, Bassevelde, Lovendegem, Stekene, Zelzate, Rieme, Nieuwdorpe, De Klinge, enz. Eénmaal vond een optreden plaats te Goes en éénmaal in Heerle (Noord-Brabant). In Zeeuws-Vlaanderen was of is het koor nog regelmatig te gast in Breskens, Groede, Cadzand, Sluis, Eede, Aardenburg, Oostburg, Schoondijke, IJzendijke, Biervliet, Hoofdplaat, Slijkplaat, Terneuzen, Sluiskil, Philippine, Sas van Gent, Axel, Graauw, Hulst, Koewacht, Hengstdijk en Zandstraat. Tweemaal vond een radio-optreden plaats via Omroep Zeeland.

Naast het opluisteren van erediensten tijdens de weekends, wordt het koor regelmatig gevraagd voor het verzorgen van de liturgische gezangen tijdens uitvaarten in de regio of daarbuiten.